سیستم سقف سرد چیست؟ مزایا و معایب سیستم‌های سقف سرد در ایران
اگر خانه‌ای با سقف‌های طاق‌دار و اتاق‌های زیر شیروانی دارید یا تهویه مطبوع منزل‌تان تعریف چندانی ندارد، ممکن است نیاز به سیستم سقف سرد داشته باشید. بام‌های سرد نیاز به عایق کاری در بالای سقف دارند و بین عایق و عرشه، فضایی را ایجاد می‌کنند تا امکان تهویه مناسب فراهم شود.
هوای سرد از طریق دریچه‌های زیرسقف وارد خانه می‌شود، بین قسمت زیرین عرشه سقف و قسمت بالای آن تهویه قرار می‌گیرد و سپس از طریق خط الراس یا منافذ جعبه از پشت بام خارج می‌شود. این مورد گرما را درون خانه و سرما را در زیر پشت بام و بیرون خانه نگه می‌دارد؛ با ویکی ساختمان همراه باشید.
سیستم سقف سرد چیست؟
در ساخت سقف سرد، غشای ضد آب به طور مستقیم روی عرشه سازه اعمال می‌شود. برای جلوگیری از بالا آمدن بخارِ رطوبت، این نوع ضد آب نیاز به تهویه کافی بین عرشه و لایه عایق دارد. تهویه ضعیف می‌تواند علت تراکم بینابینی در ساختار سقف باشد. یک سقف معمولی اجازه می‌دهد تا برف که مستقیماً روی عرشه سقف قرار دارد، گرم شود.
سپس برف ذوب شده و به پایین حرکت می‌کند. وقتی آب به لبه سردتر سقف رسید، یخ می‌زند. با گذشت زمان یک آب‌بند یخ رشد می‌کند. با داشتن هوای گرم در زیر و هوای سرد در بالا، یخ می‌تواند لایه‌ای از آب را که در زیر و پشت آب بند به دام افتاده است را بپوشاند. آب جمع‌شده می‌تواند به سیستم سقف آسیب برساند و منجر به نشتی در آن شود. سقف سرد، سقف خانه شما را سرد نگه می‌دارد و هرگونه ذوب برف و ایجاد یخ را به حداقل می‌رساند.
انواع سیستم سقف سرد
- در یکی از انواع سقف سرد، آب به عنوان سیال از میان لوله‌های پلاستیکی نصب شده در سقف بتنی به گردش در می‌آید. این شیوه امکان برخورداری از ظرفیت گرمایی بالای بتن و انتقال بار سرمایشی را فراهم می‌کند.
- نوعی دیگر می‌تواند استفاده از شبکه لوله‌های نازک پلاستیکی باشد که در داخل لایه گچ دیوا‌ر کار گذاشته می‌شود. این شبکه به ایجاد یک توزیع یکنواخت دما کمک می‌کند و به دلیل انعطاف‌پذیری مناسب لوله‌های پلاستیکی، انتخابی عالی برای سیستم‌های قدیمی است.
- پرکاربردترین نوع سقف سرد، سیستم‌های پانلی هستند. لوله‌های فلزی متصل به پشت پانل‌های آلومینیومی در سقف کاذب کار گذاشته می‌شوند. نکته مهم در ساخت این پانل‌ها، برخورداری از ماده‌ای با ضریب هدایت حرارتی بالا است که به تغییرات دما پاسخ سریعی می‌دهد.
ویژگی‌های سقف سرد
مهم‌ترین ویژگی سقف‌های سرد می‌تواند قابلیت استفاده در اقلیم‌های سرد باشد. با وجود این سقف‌ها، برف کمتری ذوب می‌شود و اگر ذوب شود آب‌بندهای یخی کمتری شکل می‌گیرند یا حداقل بسیار کوچک‌تر خواهند بود. بام های بدون سیستم سقف سرد به نشت گرما از ساختمان و ذوب برف منجر می‌شوند. آب به سمت فضای‌های داخل سقف که بسیار سردتر است جریان می‌یابد و یخ می‌زند. این امر باعث می‌شود آب‌بندی کوچک ایجاد شود كه جریان آب را مهار می‌كند و باعث یخ زدگی بیشتر آب و ایجاد آب‌بندی بزرگ‌تری می‌شود. این چرخه تکرار می‌شود و باعث ایجاد چندین یخ‌های جامد می‌شوند.
در آب و هوای گرم، یک سقف سرد هنوز هم یک مزیت محسوب می‌شود، اما بسیار کم اهمیت‌تر است. تهویه مانع از ایجاد اختلاف دما در سیستم بام می‌شود. هرچه تغییر دما کوچک‌تر باشد، سقف دوام بیشتری خواهد داشت. تهویه همچنین از رطوبت موجود در فضا جلوگیری می‌کند و از بروز اشکال جلوگیری می‌کند. در هر صورت مهم‌ترین ویژگی سقف سرد، جلوگیری از نشتی از سقف است.
فواید و معایب سقف سرد
سیستم‌های سقف سرد دارای جوانب مثبت و منفی بسیاری به شرح زیر هستند:
مزایای سقف سرد
- آسایش هر چه بیشتر فضای خانه با استفاده از انتقال حرارت تشعشعی فراهم می‌شود. ایجاد هوای یکنواخت و حرکت آرام هوا در فضای داخل، باعث ایجاد رضایت در وجود اهالی منزل می‌شود.
- وجود جریان یکنواخت هوا در محیط داخل باعث پراکندگی ذرات معلق گرد و غبار می‌شود.
- سرمایش سقفی در دمای بالاتری کار می‌کنند، در نتیجه به کاهش مصرف انرژی از یک سو و افزایش بازدهی از سویی دیگر منجر می‌شود.
- ترکیب سیستم سقف سرد با سیستم‌های ذخیره سازی انرژی (TES)، می‌توان پیک بار را بر روی ساعات کم مصرف تنظیم کرد.
- در این سیستم، دفع گرما توسط برج خنک کننده انجام می‌شود و تنها برای هوای خیلی گرم از چیلرهای استفاده می‌شود.
- برای شرایط آب و هوایی گرم و خشک یا معتدل، استفاده از سیستم سقف سرد بهترین گزینه ممکن است. در مناطقی که میزان رطوبت هوا زیاد است، احتمال تقطیر در سطح رویی پنل‌ها اجتناب‌ناپذیر است، که این مورد باعث کاهش ظرفیت سرمایشی نیز می‌شود.
- سرمایش و انتقال آب بسیار کم هزینه‌تر از هوا است، زیرا انرژی مورد نیاز پمپ در حدود 5 درصد انرژی مصرفی فن‌ها در سیستم هوایی است.
- به دلیل کاهش حجم هوا در این سقف‌ها، مقدار هزینه سرمایش، انرژی مورد نیاز برای انتقال هوا کاهش می‌یابد. این به معنای کاهش هزینه‌های مصرف انرژی است.
- صرفه جویی در فضای ساختمان یکی دیگر از مزیت های مهم سیستم سقف سرد است. کم بودن حجم هوای تغذیه که کم شدن سطح مقطع کانال‌ها را نتیجه می‌دهد، فضای مفید ساختمان به میزان قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌یابد.
- این سقف همچنین باعث کاهش ارتفاع هر طبقه از ساختمان می‌شود، در نتیجه بنا به مصالح ساختمانی کمتر نیاز دارد. کم شدن مصالح ساختمان باعث کاهش هزینه‌های ساخت می‌شود.
- سقف سرد به عنوان گزینه‌ای ایده‌آل برای شرایط اقلیم ایران است.
معایب سقف سرد
- در صورت نشتی، سیستم به سقف و دکوراسیون خانه آسیب می‌زند.
- هزینه نصب و راه‌اندازی اولیه آن نسبت به سیستم‌های معمولی بیشتر است.
- نبود سیستم ترکیبی باعث می‌شود هوای تازه در محیط‌های پر ازدحام به سختی دمیده شود.
- نصب این سقف نیاز به نیروی متخصص و تعمیر و نگهداری بلندمدت دارد.
کلام آخر
استفاده از سیستم سقف می‌تواند مزایای بسیاری داشته باشد، اما آنچه که مهم است انتخاب درست سیستم سقف است. همانطور که در بالا بیان شد، سقف سرد برای شرایط اقلیم ایران بسیار مناسب و می‌تواند به افزایش راحتی و آسایش در محیط داخل خانه کمک شایانی کند.
از این رو پیشنهاد می‌شود با در نظر گرفتن شرایط بهینه برای نصب این سیستم، شرایط استفاده از آن را در محیط‌های مسکونی، صنعتی، اداری و تجاری مهیا کرد.