درز انقطاع چیست + نحوه محاسبه درز انقطاع و نکات اجرایی

درز انقطاع چیست؟

معنی  لغوی درز (شکاف یا فاصله) و انقطاع (جدا کننده یا  قطع کننده) است ؛حال معنی این دو یعنی درز انقطاع، یعنی فاصله ای که باعث جدا شدن دو قسمت از یکدیگر می شود.

آشنایی با درز انقطاع

در ساختمان سازی وقتی دو بنا در کنار یکدیگر ساخته شود، رعایت درز انقطاع بسیار حائز اهمیت است؛ در هنگام حوادثی همچون زلزله که ارتعاشات و جا به جایی در پی دارد و خود عامل تخریب ساختمان می تواند باشد، اگر دو ساختمان در کنار یکدیگر بنا شده باشند و درز انقطاع بدون در نظر گرفتن شرایط استاندارد باشد، می تواند موجب ضربه زدن به یکدیگر  و تشدید نیروهای حاصل از زلزله و ارتعاشات و جابجایی های ناشی از زلزله باشد و احتمال تخریب را بالا ببرد.

از دلایل دیگری که وجود درز انقطاع را اجباری می کند، این است که  عدم رعایت این مورد،موجب نشست نامتقارن ساختمان ها و تاثیر آن بر ساختمان های مجاور است. حال که متوجه اهمیت درز انقطاع در ساخت ساختمان ها شدیم در ادامه به نحوه محاسبه آن می پردازیم.

نحوه محاسبه درز انقطاع

درز انقطاع در ساختمان های با طبقات کم با دو روش اجرا می شود؛ برای ساختمان های با طبقات بیشتر از ۸، محاسبه درز انقطاع پیچیده و سخت تر است. در این مقاله ما محاسبات درز انقطاع ساختمان های کم طبقه را در نظر گرفتیم.

برای محاسبه درز انقطاع یک ساختمان ۴ طبقه( ارتفاع هر طبقه ۳ متر ) و در کل یک بنا ۱۲متری:

• روش اول:

• H×0.005=6cm
• H=ارتفاع مفید
• ۰.۰۰۵= عدد ثابت

• روش دوم: یک صدم ارتفاع ساختمان تقسیم بر دو

• H×0.01÷2
• 0.01÷2×1200=6cm

نحوه محاسبه ارتفاع مفید ساختمان

از نقطه شروع تراز پایه ساختمان تا سقف بام را ارتفاع مفید ساختمان می گویند.

تراز پایه چیست؟

به قسمتی از ساختمان که در هنگام زلزله، رو به پایین و در حرکت هیچ اختلافی با حرکت زمین نداشته باشد را تراز پایه ساختمان می گویند.
اگر در ساختمان زیر زمین نداشته باشیم ،تراز پایه از روی فونداسیون ساختمان محاسبه می شود؛ ولی در ساختمانی که دارای زیر زمین باشد، تراز پایه از نزدیکترین نقطه به سقف زیر زمین محاسبه می شود، با این شرط که دیوارهای آن به ساختمان وصل باشد و پشت دیوارها توسط خاک فشرده کاملا پر شده باشد.

حال که نحوه به دست آوردن ارتفاع ساختمان را متوجه شدیم، شاید برای شما هم سوال باشد که درز انقطاع باید در کجا قرار بگیرد؟ در جواب این سوال باید بگویم که همانگونه که دریافتیم درز انقطاع به معنی فاصله بین دو ساختمان به منظور جلوگیری از برخورد با یکدیگر در هنگام مواجه با حوادث طبیعی همچون زلزله می باشد؛ پس باید درز انقطاع در مرز زمین خود با زمین مجاور واقع شود.

مثال :
در طراحی یک ساختمان ۵ طبقه با ارتفاع هر طبقه ۳/۵ متر ،بدون زیر زمین (با توجه به این که زیر زمین ندارد پس تراز پایه از روی فونداسیون محاسبه می شود.)

• ارتفاع ساختمان:
• 3/5×5=16/5m

• محاسبه درز انقطاع:
• 0.005×1650=8/25cm

درز انقطاعی که سازه ساختمان مذکور باید با ساختمان مجاور رعایت کند 8/25cm است.

در ادامه چند نکته ای که در رعایت درز انقطاع باید رعایت شود را ذکر می کنیم:

• فضای خالی بین ساختمان ها باید پر شود تا محل تجمع پرندگان نشود.
• پر کردن این فضای خالی علاوه بر جلوگیری از لانه گزینی پرندگان جنبه زیبایی نیز دارد.
• مصالحی که در پر کردن درز انقطاع به کار میبریم باید کاملا ارتجاعی باشد و در برابر زلزله مقاومت نشان ندهد.
• در نقشه کشی ساختمان درز انقطاع با خط چین مشخص شود.
• حداقل مقدار درز انقطاع 5cm است، حتی اگر در محاسبات  میزان به دست آمده کمتر باشد ما همان 5cm را باید در نظر بگیریم.
• دیوارهای مربوط به حیاط نیازی به درز انقطاع ندارند.
• نقشه ها را بدون درز انقطاع برای تایید به نظام مهندسی و شهرداری نفرستید.
• در بلوک های شهری به علت پیدا نکردن خاک فشرده تر از پایه، از سطح فونداسیون در نظر گرفته می شود.
• درز انقطاع جز زیر بنا خالص ساختمان محاسبه نمی شود.

 علاوه بر درز انقطاع درز های دیگری نیز در ساختمان وجود دارند:

درز اجرایی

گاهی وقت ها امکان بتن‌ریزی یک عضو سازه‌ای در یک تایم مشخص وجود ندارد؛ در چنین مواقعی از درز اجرایی استفاده می‌شود، در واقع درز اجرایی، سطح بتن سخت شده است که وقتی در تماس با بتن تازه قرار می‌گیرد، به وجود می آید.

در هر توقف عملیات بتن‌ریزی که باعث سخت شدن بتن می گردد درز اجرایی شکل می گیرد. به طور کلی هرگاه زمان قطع بتن‌ریزی از ۳۰ دقیقه بیشتر شود ،باید آن را یک درز اجرایی به حساب آورد. چرا که بتن در زمان ۳۰ دقیقه سخت می شود و در مواجه با بتن تازه یک درز یا یک مرز را دارا است.

درز انقباضی

درزهای انقباضی از نوع درزهای حرکتی در نظر گرفته می شود، که جهت جلوگیری از ترک های ناشی از خشک شدن بتن استفاده می شود. درز انقباضی باعث می شود انقباض دو طرف درز در محل درز جمع شوند.

درز انبساطی

درز انبساطی نیز جزو دسته درزهای حرکتی است  که برای انبساط و انقباض در نظر گرفته شده؛ نبود درزهای انبساطی در تغییرات درجه حرارت، موجب ترک خوردن در نقاط مختلف ساختمان می شود.

 درز کنترل

در مواجه با تغییرات دما، درون بتن انبساط و انقباض رخ می دهد که باعث ترک خوردگی آنها می شود؛ این مشکل با وجود درز کنترل قابل کنترل است.

درز نشست

این درزها برای جلوگیری از نشست های نامتقارن و نامساوی در ساختمان های مجاور یکدیگر در نظر گرفته می شود.