از 0 تا 100 مراحل ساخت ساختمان
از خرید زمین تا محوطه‌سازی
مراحل ساخت ساختمان به ترتیب از خرید و گرفتن مجوزها تا اجرای فضای سبز و زیباسازی را در این مقاله بیان خواهیم کرد. دانستن مراحل مختلف ساخت خانه برای کسانی که می‌خواهند خودشان اقدام به ساخت ساختمان خود کنند و برای این منظور به اطلاعاتی نیاز دارند، مفید خواهد بود. در ادامه با بنایار همراه باشید.
اولین مرحله ساخت ساختمان : خرید زمین
خرید زمین یکی از مواردی است که بسیاری، این مرحله را آسان‌ترین مرحله برای ساخت یک خانه می‌دانند. در صورتی که این طور نیست؛ بهتر است پیش از اقدام به خرید یک زمین یا خانه فرسوده ابتدا از شهرداری در خصوص زمین مورد نظر استعلام بگیرید تا از آماده ساخت بودن زمین مطمئن شوید.
در هنگام خرید دقت کنید و تحقیقات کاملی را جهت اینکه بدانید سند ملک یا زمینی که قصد خرید آن را دارید در گرو بانک نباشد، برای رفع بازدداشت شخصی ارائه نشده باشد و بتوان با سند آن تمام مجوزهای لازم برای ساخت را اخذ کرد، انجام دهید.
زمین یا خانه‌های به اصطلاح دوبر بهترین زمین‌ها برای مراحل ساخت ساختمان هستند زیرا پنجره‌های زیادی را می‌توان در این زمین‌ها به کار برد و در نتیجه نور زیادی به داخل خانه می‌آید. خانه یا زمین‌هایی که در مناقصه بانک هستند یا در مرحله انحصار وراثت هستند نیز از قیمت‌های خوبی برخوردارند که می‌توانید برای خرید آنها پیش‌قدم شوید.
گرفتن مجوزها
اولین بخش غیرعملیاتی مراحل ساخت ساختمان را با داشتن سند ملک یا زمین می‌توانید آغاز کنید. مراحل اخد مجوز ساختمانی از ابتدا شامل تشکیل پرونده، بازدید، دستور نقشه، طراحی نقشه معماری، پرداخت عوارض، تهیه مدارک پیش نویس و چاپ پروانه یا مجوز ساخت می‌شود.
در مرحله های ساختمان سازی بایدکلیه قوانین را رعایت کنید مثل ضوابط پارکینگ و متراژ و غیره.
برای تشکیل پرونده لازم است به دفاتر الکترونیک خدمات دولت در سطح شهر بروید و مدارک مورد نیاز را در سامانه‌ای که شهرداری برای اخد مجوز در نظر گرفته است کامل کنید و در این راه به کپی و اصل سند، کپی و اصل شناسنامه ،کارت ملی مالک یا مالکین و برگه تسویه حساب عوارض نوسازی ملک در سال‌های گذشته نیاز دارید.
پس از تشکیل پرونده، بازدید از ملک صورت می‌گیرد. که شامل مواردی مانند اندازه‌گیری ابعاد ملک، عرض گذر، بنای موجود، موقعیت مجاورین در صورت داشتن مواردی از قبیل پخ در بنا و … می‌شود. در مرحله بعد طی یک سری امور اتوماسیون اداری دستور نقشه صادر می‌شود و نقشه‌های معماری تهیه می‌شوند که معمولا بر اساس پهنه ملک، متراژ سند، عرض گذر، تعداد طبقات و سطح اشغال آن صورت می‌گیرد.
در انتها پس از نهایی شدن نقشه معماری از سوی واحدی که پروانه را صادر میکند، رسید مبلغی تحت عنوان عوارض تراکم شهرداری بر اساس کاربری سازه و متراژ هر طبقه صادر می‌شود.
پس از پرداخت عوارض مربوطه نوبت مرحله تهیه مدارک پیش‌نویس است که شامل ارائه نتیجه آزمایش مکانیک خاک، ارائه نقشه های فاز ۲ و اخد تاییدیه از سازمان نظام مهندسی می شود.پس از آن درخواست تعیین ناظر را می‌دهید.
پس از تعیین ناظر و عقد قرار داد برگه سهمیه ناظر و قرارداد را همراه با برگه تعهد رعایت اصلاحی و تعهد اخذ تاییدیه نما و … را به عنوان مدرکی برای به اتمام رساندن مراحل در پرونده خود در دفاتر خدمات الکترونیک بارگذاری می‌کنید.
در صورت نبود مشکل، پروانه صادر خواهد شد و تا دو سال اعتبار خواهد داشت که تا دو سال دیگر هم تمدید خواهد شد. در این بخش مراحل ساخت ساختمان که به عهده مالک بود به اتمام رسید.
بستن قرار داد با پیمانکار
معمولا گروه مهندسین ناظر چند پیمانکار را برای انجام عملیات‌های مختلف ساختمانی به مالک معرفی می‌کنند تا از میان آنها یکی را انتخاب کند البته این انتخاب الزام‌آور نیست و مالک می‌تواند خود به انتخاب پیمانکار بپردازد و قرارداد ببندد. انتخاب پیمانکار و بستن قرارداد با پیمانکار اولین قدم عملی در راه مراحل ساخت ساختمان است و پس از آن این مراحل به ترتیب زیر آغاز می‌شوند.
مراحل ساخت خانه : گودبرداری
گودبرداری اولین بخش از مراحل ساخت خانه و پایدارسازی گود در بخش عملیاتی است که باید به طور اصولی انجام شود تا کمترین خسارت متوجه مالک، کارگران و ساکنان خانه‌های مجاور شود. گودبرداری برای خانه‌های با تعداد طبقات کم که زیر‌زمین یا پارکینگ ندارند بسته به تعداد طبقات معمولا تا عمق یک متر یا کمتر انجام می شود (برای یک خانه دو طبقه) ولی برای ساختمان‌های با طبقات زیاد و برج‌ها گودبرداری تا رسیدن به اصطلاح زمین بکر انجام می‌شود.
اجرای بتن مگر
بعد از خاکبرداری و قبل از اجرای فونداسیون، بتن مگر اجرا می‌گردد. این بتن با نام‌های متفاوت مانند: بتن نظافتی، کم سیمان (سبک) و لاغر یاد می‌شود. بتن مگر با ضخامت ۱۰ الی ۱۵ سانتی‌متر و عیار سیمان ۱۵۰ کیلوگرم جهت آماده سازی بستر خاک برای پی ریزی، جلوگیری از خوردگی آرماتورها و … انجام می‌شود.
آرماتوربندی
آرماتوربندی برای همه خانه‌ها چه با اسکلت بتنی، چه با اسکلت فلزی انجام می‌شود. در آرماتوربندی با استفاده از میلگرد تمام سطح بنا شبکه بندی می‌شود. این شبکه از میلگردها با استفاده از جوشکاری یا سیم آرماتوربندی به هم متصل می‌شوند. محکم بودن اتصالات بسیار مهم است زیرا در هنگام وارد آمدن فشارهای کششی (زلزله) این اتصالات هستند که تمام نیرو را تحمل می‌کنند.
مراحل ساخت خانه : قالب‌بندی
قالب‌بندی هم مانند آرماتوربندی یکی از فعالیت‌های اجرایی ساختمان محسوب می‌شود. در ایران معمولا برای قالب‌بندی از قالب‌های چوبی استفاده می‌شود البته انواع قالب‌های دیگر نیز موجود هستند و مورد استفاده نیز قرار می‌گیرند. پیش از قالب بندی به چرب کردن قالب‌ها می‌پردازند تا قالب‌ها در مرحله بعد به بتن نچسبند. میزان و چگونگی چرب کردن قالب‌ها بسیار مهم است و این کار باید به روش اصولی و صحیح انجام شود تا نتیجه مطلوب حاصل گردد.
بتن‌ریزی
پس از قالب‌بندی، به بتن‌ریزی که یکی دیگر از مراحل اجرای سازه و شیب بندی پشت بام است؛ می‌پردازیم. در بتن‌ریزی دقت کافی باید صورت گیرد تا این کار به نحو احسن انجام شود. پس از بتن‌ریزی وقتی بتن‌ها شکل گرفتند قالب‌ها جدا می‌شوند و برای اجرای اسکلت آماده می‌شوند.
اجرای اسکلت
در ادامه مراحل ساخت ساختمان برای ساخت اسکلت معمولا از انواع اسکلت فلزی یا بتنی استفاده می‌شود که هر دو روش قابل اطمینان هستند ولی چون اسکلت فلزی کمی هزینه بیشتری دارد بنابراین کارفرمایان به اجرای اسکلت بتنی تمایل بیشتری دارند و از تخریب ساختمان هم جلوگیری میکند.
در اجرای اسکلت ابتدا ستون‌ها ساخته می‌شوند و الویت با ساخت ستون‌هایی است که بیشترین بار را تحمل می‌کنند که ستون‌های وسط مربع هستند. سپس ستون‌های کناری و بعد از آن به ساخت ستون‌های گوشه اقدام می‌شود. پس از ساخت ستون‌ها، راه‌پله ساخته می‌شود و سپس طبقات ساخته می‌شوند.
اجرای سقف
پس از پایان یافتن ساخت اسکلت به ساخت سقف یا به اصطلاح طاق زنی اقدام می‌شود. در هر طبقه، سقف یا طاق به چند مربع یا مستطیل تقسیم می‌شود و با استفاده از تیرچه‌ها مربع‌ها را به قطعات کوچکتر تقسیم می‌کنند و در نهایت این قطعات کوچک را به وسیله آجر پر می‌کنند که امروزه از مصالح دیگری استفاده می‌کنند که بسیار سبک‌تر هستند و قابلیت عایق صدا و حرارت را نیز دارند.
مراحل ساخت خانه : دیوارچینی
در مراحل ساخت ساختمان ، دیوارچینی پس از تکمیل شدن طاق‌ها انجام می‌شود. معمولا دیوارچینی در ایران به وسیله آجر‌ها انجام می‌شود ولی راه‌های دیگری هم برای این کار وجود دارد که از میان آنها می‌توان به دیوار پیش ساخته عایق‌کاری شده اشاره کرد. در پایان اجرای سقف و دیوارچینی،بتن پاشی برای استحکام بیشتر صورت می‌گیرد.
اجرای تاسیسات
پس از دیوارچینی نوبت به اجرای تاسیسات مانند لوله‌کشی‌های گاز، آب و برق‌کشی اقدام می‌شود و در صورت لزوم لوله آتشنشانی هم تعبیه می‌شود.
استفاده مناسب از آب، برق، گاز، علائم هشداردهنده، تهویه، تخلیه فاضلاب، ایجاد سیستم سرمایشی و گرمایشی، ارتباط بین داخل و خارج ساختمان، تماس تلفنی، حمل و نقل بین طبقات موضوعات تأسیساتی ساختمان هستندکه هر کدام از آنها توسط متخصصین و مهندسین اهل فن محاسبه شده و با اجرای دقیق ایمنی،استحکام و زیبایی را به بار می آورد.
گچ و خاک
اجرای گچ و خاک یکی از مراحل مهم در گچکاری دیوارهای داخلی ساختمان و در واقع پوششی است که اتصالات را می‌پوشاند.
اجرای گچ و خاک در حقیقت مرحله اول اجرای گچ کاری ساختمان است. پس از انجام دادن کارهای کرم بندی و شمشه گیری نوبت به اجراء اندود کاری (گچ کاری) گچ و خاک می رسد که مراحل مختلفی دارد.
نصب چارچوب درها و پنجره‌ها
پس از گچ‌و‌خاک چارچوب درها و قاب پنجره‌ها نصب می‌شود. ناگفته نماند که طبق مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان پنجره‌ها حتما باید دوجداره باشند تا پایان‌کار صادر شود.
کفسازی
کف سازی ساختمان یکی از مهم‌ترین بخش‌ها و مبنای ساخت‌وساز ساختمان محسوب می‌شود. کف سازی به فرآیندی گفته می شود که در آن سطح زیرین یک ساختمان با استفاده از مصالح مختلفی پوشیده می‌شود تا یک سطح مقاوم و صاف برای پوشش نهایی فراهم گردد. این فرآیند علاوه‌بر ایجاد یک سطح صاف و مقاوم برای پوشش به عنوان یک عایق حرارتی و صوتی نیز عمل میکند.
مصالح و مواد مختلفی که برای کف ساختمان استفاده می شوند شامل بتن، سرامیک، کاشی، پارکت و… هستند که براساس نیاز‌های ویژه ساختمان از هر کدام استفاده می‌شود.
گچکاری
پس از کفسازی، گچکاری اجرا می‌شود و دیوارها و سقف تمام اتاق‌ها به جز قسمت‌هایی که کاشی شده‌اند با گچ پوشانده می‌شود.
گچ کاری یکی از کارهای اولیه در طراحی داخلی ساختمان است. برای اینکه بتوانید هر کار تزئینی را روی دیوارها و سقف خانه و ساختمان انجام دهید، باید این سطوح گچ کاری شده باشند.
مراحل ساخت خانه : اجرای نما
برای پیاده سازی و اجرای نمای ساختمان سه مرحله پیش رو خواهیم داشت : طراحی نما، زیرسازی و اجرای نما.
برای اجرای انواع نما در ساختمان در حین گچکاری یا پس و پیش از آن می‌توان اقدام کرد. نما می‌تواند از جنس سنگ، فلز، آجر، شیشه و سیمان باشد.
دکوراسیون داخلی و اجرای فضای سبز
پس از اتمام نازک‌کاری به اجرای دکوراسیون داخلی و فضای سبز اقدام می‌شود که آخرین مراحل مراحل ساخت ساختمان به حساب می آیند. معمولا شامل کابینت، کمد دیورای، نصب روشویی، وان، پکیچ رادیاتور، آیفون و … است.
سخن پایانی
در این بنایار مقاله به بررسی تمام قسمت‌های مراحل ساخت خانه اقدام شده است. توضیح اضافات درباره برخی مراحل که انجام آن بر عهده پیمانکار است به اختصار عنوان شد و به مراحلی که به عهده مالک یا کارفرما است بیشتر پرداخته شده است.